Θυρεοειδής και διατροφή

Ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί αρκετά συχνά τα τελευταία χρόνια είναι η τάση να κατηγορούμε τον θυρεοειδή μας όταν παίρνουμε βάρος. Και ενώ ο θυρεοειδής όντως επηρεάζει τον μεταβολισμό μας, σε ένα αρκετά μεγάλο βαθμό κατηγορείται άδικα. Αυτό που πρέπει να διερευνήσουμε είναι πώς ο τρόπος λειτουργίας του θυρεοειδούς, αλλά και η αλληλεπίδρασή του με τη διατροφή, επιδρούν τελικά στο βάρος μας.

Αρχικά, όταν αναφερόμαστε στον θυρεοειδή, μιλάμε για ένα αδένα, ο οποίος βρίσκεται στο έμπροσθεν σημείο της τραχείας, στο λαιμό μας. Ως αδένας η δουλειά που κάνει είναι να παράγει ορμόνες, οι οποίες, στη συγκεκριμένη περίπτωση, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού μας. Η διερεύνηση της πιθανής ύπαρξης προβλήματος γίνεται με δύο κυρίως τρόπους: μέσω του υπερήχου στον αδένα, για τον εντοπισμό δυσμορφιών που ίσως επηρεάζουν τη λειτουργία του, και με αιματολογικές εξετάσεις, όπως η εξέταση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) που δείχνει τη λειτουργία του θυρεοειδούς και τα ειδικά αντισώματα (Anti-TPO και Anti-TG) που αφορούν στην ύπαρξη αυτοάνοσου νοσήματος. Όταν ο θυρεοειδής λειτουργεί σωστά, δε φέρει καμία ευθύνη για τις αυξομειώσεις του βάρους μας. Τι γίνεται όμως όταν δε λειτουργεί σωστά; Η πιο συχνή αιτία δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς είναι οι αυτοάνοσες θυρεοειδίτιδες Hashimoto και Graves, με την πρώτη να καταλήγει συνήθως σε υποθυρεοειδισμό (↑TSH) και τη δεύτερη σε υπερθυρεοειδισμό (↓TSH). Κατά τον υποθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετή ποσότητα ορμονών με αποτέλεσμα οι διαδικασίες του μεταβολισμού να μην πραγματοποιούνται όπως θα έπρεπε και τελικά σε αυτή την περίπτωση είτε να δυσκολευόμαστε να χάσουμε βάρος, είτε ακόμα και να πάρουμε. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει με τον υπερθυρεοειδισμό, παράγεται δηλαδή υπερπληθώρα θυρεοειδικών ορμονών και έτσι ο οργανισμός μεταβολίζει με πολύ ταχείς ρυθμούς και τελικά ο ασθενής χάνει βάρος, σε βαθμό που ξεπερνάει ενδεχομένως τα όρια της υγείας. Σαφώς, τα συμπτώματα των δύο αυτών καταστάσεων δεν αφορούν μόνο στο βάρος, ωστόσο η αλλαγή στο νούμερο της ζυγαριάς είναι αυτή που συνήθως μας βάζει στη διαδικασία να το ψάξουμε.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα πιο συνήθη προβλήματα του θυρεοειδούς είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας. Με απλά λόγια, ο ίδιος ο οργανισμός «βλέπει» τον θυρεοειδή ως ξένο σώμα και του επιτίθεται, οδηγώντας έτσι στα νοσήματα που αναφέραμε. Πολύ εύλογα κάποιος θα έλεγε πως αφού η αιτιολογία βρίσκεται στο ίδιο το σώμα, η διατροφή δεν παίζει κανέναν ρόλο. Και όμως, όχι! Αρχικά, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα τρόφιμα που κατανάλωναν άτομα με Hashimoto και άτομα χωρίς θυρεοειδικά προβλήματα. Οι πρώτοι κατανάλωναν περισσότερο ζωικό λίπος και επεξεργασμένο κρέας και λιγότερο ελαιόλαδο, προϊόντα ολικής άλεσης, λιπαρά ψάρια και αλκοόλ. Φάνηκε λοιπόν, πως υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στις διατροφικές συνήθειες και την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Να τονιστεί εδώ πως ενώ μπορεί κάποιος να έχει το γενετικό υπόβαθρο για να εμφανίσει αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε σε ποια ηλικία θα φανεί το πρόβλημα, και αν έτσι έχουμε τρόπο να την καθυστερήσουμε. Από τα παραπάνω φαίνεται πως μπορεί μέσω της διατροφής να έχουμε ένα τρόπο να προστατευτούμε για περισσότερα χρόνια.

Τι γίνεται στην περίπτωση που κάποιος έχει ήδη εμφανίσει αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα; Και πάλι, η διατροφή μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Αρχικά, η θυρεοειδίτιδα αποτελεί μια μορφή φλεγμονής, επομένως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε καταναλώνοντας τρόφιμα πλούσια σε αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, που δεν είναι άλλοι από τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν κυρίως σε φρούτα, λαχανικά και στο ελαιόλαδο. Επιπροσθέτως, έχει φανεί πως οι νοσούντες επωφελούνται πολύ από την κατανάλωση του σεληνίου, ενός στοιχείου της τροφής το οποίο συναντάται κυρίως σε ξηρούς καρπούς, ψάρια και προϊόντα ολικής άλεσης, καθώς αυτό μειώνει την «επίθεση» που δέχεται ο θυρεοειδής. Σύνηθες είναι επίσης να παρουσιάζεται έλλειψη της βιταμίνης D, την οποία μπορούμε να την παραλάβουμε και από την τροφή, αλλά κύρια πηγή της για τον άνθρωπο είναι ο ήλιος, οπότε μία βόλτα έξω από το σπίτι μπορεί να ενισχύσει την πρόσληψη. Φαίνεται λοιπόν πως μια μεσογειακή προσέγγιση στον τρόπο που τρεφόμαστε μάλλον είναι σύμμαχός μας κατά των νοσημάτων του θυρεοειδούς.

Συνεπώς, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως μία διατροφή πλούσια σε φυτικής προέλευσης προϊόντα, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, σιτηρά και ελαιόλαδο, συνδυαστικά με μικρές ποσότητες ψαριού και θαλασσινών και έναν περίπατο στον ήλιο, θα βελτιώσει την πορεία της νόσου και άρα την επίδραση της στον μεταβολισμό και το βάρος. Και θα ρωτήσει κάποιος, με τόσο απλές λύσεις μπορούμε να έχουμε όντως σημαντικό αποτέλεσμα; Οι κάτοικοι της Ικαρίας το έκαναν για χρόνια και έφτασαν να έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα σε θέματα βάρους, υγείας και προσδόκιμου ζωής, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζουν αν έχουν κάποιο πρόβλημα στον αδένα, γιατί όχι και εμείς;